چاپ اولین کتاب برای فرد تازه‌کار، با سوالات زیادی همراه هست.
مراحل چاپ؟ مدت زمان چاپ و انتشار؟ امکان بروزرسانی؟ قرارداد با ناشر؟ حق تالیف؟ مالکیت معنوی؟
و سوالات زیاد دیگر.
در این نوشته به بررسی چاپ و انتشار دیجیتال کتاب می‌پردازیم. هر فرد تازه کاری نخستین کاری که انجام می‌دهد، محتوای مطلب را خودش تهیه می‌کند و مراحلی که مورد نظر هست از این نقطه به بعد شروع می‌شود.

مراحل چاپ دیجیتال کتاب

• گام اول: نویسنده یا مترجم، محتوایی را گردآوری و یا خلق می‌کند.
• گام دوم: تایپ و حروف چینی نوشته‌ها دومین مرحله است.
• گام سوم: متن توسط یک یا گروهی از ویراستاران، ویرایش و بازخوانی می‌شود.
• گام چهارم: با برنامه‌هایی مانند indesign متن را صفحه‌آرایی می‌کنند.
• گام پنجم: در مرحله چهارم، خانه کتاب مسئول کد سیزده رقمی بین‎المللی (شابک) را ثبت می‌کند. در این قسمت تمام مشخصات کتاب ذکر می‌شود.
• گام ششم: در این مرحله کتاب برای اخذ فیپا (شناسنامه کتاب) به کتابخانه ملی ارسال می‌شود.
• گام هفتم: نهایتا کتاب توسط کتابخانه ملی بررسی و اطلاعات کامل آن به وزارت ارشاد اسلامی ارسال می‌شود و این وزارت خانه مجوزی را برای چاپ کتاب صادر می‌کند.
• گام نهایی: ناشر کتاب را برای لیتوگرافی، چاپ و صحافی به چاپخانه ارسال می‌کند.

انجام  مراحل بالا چقدر زمان می‌برد؟

زمان تکمیل چاپ دیجیتال کتاب از فاکتورهای زیادی تاثیر می‌گیرد. اما مهم‌ترین فاکتور، اداره‌ها و مراکزی است که کتاب را بررسی می‌کنند. اگر این مراحل به سرعت طی شود و ناشر مربوطه، منظم کار کند، کتاب در زمان بین ۱ الی ۴ ماه مراحل چاپ را طی می‌کند.

آیا برای چاپ دیجیتال کتاب ارائه مدارک خاصی لازم است؟

همه می‌توانند کتاب بنویسید و آن را به چاپ برسانند. هیچ محدودیتی در این مورد وجود ندارد. اما در برخی کتاب‌ها نویسنده یا مترجم با عناوینی مثل دکتر و … معرفی می‌شوند. در این صورت ارسال مدارکی جهت احراز هویت و اثبات آن به مرکز انتشارات ضرورت دارد.

آیا برای ترجمه کتاب باید از نویسنده خارجی اجازه بگیریم؟

اگر فردی هستید که به حق کپی رایت احترام می‌گذارید، بهتر است با نویسنده کتاب مکاتبه کنید و با پرداخت مقداری پول از نویسنده بالقوه اجازه ترجمه بگیرید. حتی می‌توانید از او یادداشتی دریافت کرده و آن را در صفحه اول کتاب چاپ کنید.

اما اگر ترجیح می‌دهید کتاب را بدون اجازه نویسنده چاپ کنید. چون ایران عضو کنوانسیون جهانی حق کپی رایت نیست، برای چاپ دیجیتال کتاب های ترجمه شده هیچ مانعی وجود ندارد. و شما بدون اجازه گرفتن از نویسنده می‌توانید آن را به چاپ برسانید.

انواع قرارداد برای چاپ دیجیتال کتاب

• حق تالیف: یکی از قراردادهایی که با نویسنده‌ها یا مترجم‌های معروف می‌بندند، قرارداد حق تالیف است. در این قراردادی که منعقد می‌شود. سرمایه گذار یا ناشر متعهد می‌شود که درصدی از سود فروش کتاب را (که معمولا درصد آن در قرارداد ذکر می‌شود) به نویسنده پرداخت کند.
• مشارکت در چاپ: قطعا چاپ هر کتابی برای ناشر هزینه دارد. بسیاری از کتاب‌هایی که چاپ می‌شوند فروش خیلی کمی دارند و اگر مؤلف یا نویسنده در هزینه‌های چاپ آن مشارکت نکنند، ناشر، چاپ آن را نمی‌پذیرد. بر طبق قرارداد مشارکت در چاپ، هزینه‌های چاپ کتاب بین نویسنده، سرمایه گذار یا ناشر تقسیم می‌شود.
• فروش اثر: در این نوع قرارداد، نویسنده یا صاحب اثر تمامی حقوق مادی و معنوی اثر را به ناشر یا سرمایه گذار واگذار می‌کند. طبق این قرارداد اثر را در ازای دریافت مبلغی (که در قرارداد ذکر می‌شود) به طرف قرارداد می‌فروشد. معمولا به کمک این قرارداد، نویسنده‌ها و مترجمان می‌توانند برای ناشران و سرمایه گذاران کار سفارشی انجام دهند.
• سرمایه گذاری مولف: گاهی مولف کتاب تصمیم می‌گیرد از تمام مزایای چاپ کتاب بهره‌مند باشد. او در این قرارداد تمامی هزینه‌های چاپ کتاب را به عهده می‌گیرد.

روش های چاپ کتاب کدامند؟

برای چاپ کتاب ۲ روش مرسوم وجود دارد. که هر کدام از این روش‌ها مزایا و معایب خودش را دارد. اگر فاکتور کیفیت را کنار بگذاریم. هزینه چاپ، دومین و مهم‌ترین فاکتوری است که در چاپ دیجیتال کتاب تاثیر گذار است.

•  چاپ افست کتاب: اگر می‌خواهید از کتاب خود بیش از ۱۰۰۰ نسخه چاپ کنید. چاپ افست از نظر هزینه بسیار مناسب است. گفتنی است این روش برای چاپ تعداد محدود کتاب اصلا پیشنهاد نمی‌شود. چون چاپ افست هزینه اولیه دارد. زمانی که شما هزینه اولیه را برای آماده‌ سازی چاپ خرج کنید، چاپ زیر ۱۰۰۰ نسخه صرفه اقتصادی ندارد.
• چاپ دیجیتال کتاب: جدیدترین روش چاپ، چاپ دیجیتال است. در این روش دستگاه‌های پیشرفته مورد استفاده قرار می‌گیرد. بسیاری از این دستگاه‌ها کار نهایی را باکیفیت ارائه می‌کنند. برای آماده سازی چاپ هزینه اولیه نیاز نیست. از این رو، برای چاپ تعداد محدود معمولا زیر ۲۰۰ نسخه بسیار مناسب است. به عبارتی دیگر درست است که در مجموع هر نسخه با هزینه بالاتر آماده می‌شود، اما هزینه اولیه ندارد.

اما چرا چاپ دیجیتال کتاب؟

شاید با خود فکر کنید که کدام روش چاپ برای کتاب من مناسب است! در ابتدای مقاله ذکر شد که تیراژ کتاب مهم‌ترین فاکتور در انتخاب روش چاپ است.

برای چاپ با تیراژهای پایین روش دیجیتال گزینه ایده آل است.

چنانچه می‌خواهید در مورد چاپ دیجیتال کتاب بدانید، حتما چند نکته زیر را در نظر بگیرید.

با چاپ دیجیتال کتاب شما می‌توانید در هزینه‌های کتاب صرفه جویی کنید. اگر نویسنده تازه کاری هستید و پیش بینی دقیقی از میزان فروش کتاب ندارید. ریسک نکنید! بهتر است روش چاپ دیجیتال کتاب را انتخاب کنید. در این روش تعداد چاپ کتاب قابل کنترل است. از چاپ تیراژ کم شروع کنید و با افزایش تقاضا میزان چاپ را بیشتر کنید.
چاپ دیجیتال کتاب هزینه اولیه ندارد پس به تعداد محدود مقرون به صرفه است.
در چاپ افست که رقیب اصلی چاپ دیجیتال است، مراحل آماده سازی بسیار زمان‌بر و پرهزینه است. در صورتی که در روش دوم، فایل دیجیتالی کتاب، را دستگاه می‌خواند و بدون نیاز به فیلم، و کالک و زینک همه فرآیند را اتوماتیک انجام ‌می‌دهد.
سرعت در روش چاپ دیجیتال کتاب بسیار زیاد است. به طوری که یک کتاب ۲۰۰ صفحه‌ای را در کمتر از ۴ ساعت در ۱۰۰ تیراژ چاپ می‌کند.
نگهداری فیلم و زینک‎ها ‎(انبارداری) از فرآیند چاپ کتاب حذف می‌شود. از این رو، ناشر نیاز هفتگی خود را می‌تواند به چاپخانه سفارش دهد.
هنرنمایی در چاپ رنگی و امکان چاپ تعداد محدود (حتی یک نسخه)، امکان ایجاد تغییرات در فایل چاپی در هر نوبت از چاپ؛ از دیگر مزایای چاپ دیجیتال کتاب است